In Nederland geldt het erfrecht. Dit is een wet die bepaalt wat er met de erfenis moet gebeuren als iemand overlijdt. De erfenis wordt verdeeld onder de erfgenamen. Maar hoe gaat dit precies in zijn werk?
Erfgenamen
Als eerste moet er worden bepaald wie de erfgenamen zijn. Dit zijn de personen die recht hebben op een deel van de erfenis. In de wet zijn vier groepen erfgenamen vastgelegd:
- Eerste groep: de echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen van de overledene. Zij erven samen de hele erfenis. De echtgenoot of geregistreerd partner krijgt wel het vruchtgebruik van de erfenis. Dit betekent dat hij of zij het recht heeft om gebruik te maken van de spullen die in de erfenis zitten, zoals het huis of de auto. De kinderen krijgen het eigendom van de erfenis, maar kunnen hier pas over beschikken als de echtgenoot of geregistreerd partner ook is overleden.
- Tweede groep: de ouders, broers en zussen van de overledene. Zij erven alleen als er geen eerste groep erfgenamen zijn. De ouders erven dan samen een kwart van de erfenis. Als één van de ouders al is overleden, gaat het deel dat voor die ouder was naar zijn of haar kinderen (dus de neven en nichten van de overledene). Als er geen ouders meer zijn, dan erven de broers en zussen. Zij erven dan elk een gelijk deel.
- Derde groep: de grootouders van de overledene. Zij erven alleen als er geen eerste en tweede groep erfgenamen zijn. De grootouders erven dan samen een kwart van de erfenis. Als één van de grootouders al is overleden, gaat het deel dat voor die grootouder was naar zijn of haar kinderen (dus de ooms en tantes van de overledene).
- Vierde groep: de overige familieleden van de overledene, zoals ooms, tantes, neven en nichten. Zij erven alleen als er geen erfgenamen zijn in de eerste, tweede en derde groep. Zij erven dan elk een gelijk deel.
Testament
Als iemand wil afwijken van de wettelijke verdeling, dan kan hij of zij een testament opstellen. Hierin kan worden vastgelegd wie welk deel van de erfenis krijgt. Zo kan bijvoorbeeld een kleinkind worden benoemd als erfgenaam, terwijl deze in de wettelijke verdeling niet voorkomt. Ook kan er worden bepaald dat bepaalde goederen of geldbedragen naar een bepaald persoon gaan. Het is wel belangrijk dat het testament aan bepaalde eisen voldoet en dat deze wordt opgesteld door een notaris.
Als de erfgenamen bekend zijn, moet de erfenis worden verdeeld. Dit kan op twee manieren: in onderling overleg of via de rechter.
Onderling overleg
Als de erfgenamen het met elkaar eens zijn, dan kunnen zij in onderling overleg besluiten hoe de erfenis wordt verdeeld. Dit kan bijvoorbeeld door de erfenis te verdelen in gelijke delen, of door bepaalde goederen aan bepaalde erfgenamen toe te wijzen. Ook kan er worden besloten om bepaalde goederen te verkopen en de opbrengst hiervan te verdelen.
Als er sprake is van onenigheid tussen de erfgenamen, kan er een mediator worden ingeschakeld om te helpen bij het vinden van een oplossing. Als dit niet lukt, kan er altijd nog een rechtszaak worden gestart.
Via de rechter
Als de erfgenamen er niet in slagen om de erfenis onderling te verdelen, kan er een procedure worden gestart bij de rechter. Dit gebeurt via een verzoekschrift dat wordt ingediend bij de rechtbank. In het verzoekschrift wordt aangegeven wie de erfgenamen zijn en wat er moet gebeuren met de erfenis. De rechter zal vervolgens een beslissing nemen over de verdeling van de erfenis.
Als er sprake is van een testament, zal de rechter ook kijken of dit testament rechtsgeldig is. Als het testament niet rechtsgeldig is, zal de erfenis worden verdeeld volgens de wettelijke verdeling.
Conclusie
Het verdelen van een erfenis kan een complex proces zijn, zeker als er sprake is van onenigheid tussen de erfgenamen. Het is daarom belangrijk om hier tijdig over na te denken en eventueel een testament op te stellen om de verdeling van de erfenis naar wens te regelen. Als er onenigheid ontstaat tussen de erfgenamen, kan een mediator worden ingeschakeld om te helpen bij het vinden van een oplossing. Als dit niet lukt, kan er altijd nog een rechtszaak worden gestart bij de rechter.